[Ναυτικός άτλαντας με 5 χάρτες], Georgio Challapoda Candioto composuit Chandia anno Domini MCCCCCXXXVII.
View in English
Georgio Sideri (Callapoda)
[Ναυτικός άτλαντας με 5 χάρτες], Georgio Challapoda Candioto composuit Chandia anno Domini MCCCCCXXXVII.
Ευρώπη
1537, 0
Τεχνική: Χειρόγραφος
Κατηγορία: Ναυτικός Άτλας, 5 χάρτες
Διαστάσεις: 290 x 338 mm
Βενετία, Bibl. Naz. Marciana, MSS It.IV, 61 (=5223)
Venice, Bibl. Naz. Marciana, MSS It.IV, 61 (=5223)
G. Uzielli & P. Amat , Studi Biografici e Bibliografici sulla storia della Geografia in Italia…, volume II, Mappamondi, carte nautiche, Portolani ed altri monumenti cartografici specialmente italiani dei secoli XIII- XVII, Rome 1882, 243. A. E. Nordenskiöld, Periplus: An Essay on the Early History of Charts and Sailing- Directions, Stockholm 1897.S. Makrimichalos, Έλληνες χαρτογράφοι του 16ου αιώνος, O Eranistis 9/10(1966), 161.Anna Avramea, Η Χαρτογράφηση του παράλιου χώρου, in S. A. Papadopoulos (ed.), Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία (1453- 1850), Athens 1972, 181. Anna Avramea, Χάρτες του Αιγαίου, Χάρτες και χαρτογράφοι του Αιγαίου, Athens 1985.A.Ratti-Paola Ratti- Vidoli, Giorgio Sideri Callapoda, cartografo cretese del cinquecento, Θησαυρίσματα 21(1991),C. Astengo, Elenco Preliminare di Carte ed Atlanti Nautici Manoscriti Eseguiti nell\' area Mediterranea nel periodo 1500- 1700…, University of Genoa 1996, ItVe 12.
George Tolias, The Greek Portolan Charts 16th -17th century, Athens, Olkos for the NHRF, 1999, GS.1
Περιλαμβάνει: GS.1.1 (f1v-f2r): Ναυτικός χάρτης των ακτών του Ατλαντικού, (βορειοδυτικές αφρικανικές ακτές και νοτιοδυτικές ιβηρικές) με τις Καναρίους Νήσους. GS.1.2 (f2v-f3r): Ναυτικός χάρτης των δυτικών ευρωπαϊκών ακτών με τις βρετανικές νήσους και την Ιρλανδία. GS.1.3 (f3v-f4r): Ναυτικός χάρτης της δυτικής Μεσογείου. GS.1.4 (f4v-f5r): Ναυτικός χάρτης της κεντρικής και ανατολικής Μεσογείου. GS.1.5 (f5v-f6r): Διπλός ναυτικός χάρτης της Μαύρης θάλασσας και της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Οι πέντε ναυτικοί χάρτες του Σιδέρη είναι συσταχωμένοι με έναν πορτολάνο - χάρτη του J.F.Roussin (f6v-f7r), γνωστού γάλλου κατασκευαστή του 17ου αιώνα, ο οποίος εργάσθηκε στην Toulon (1660-1665) κι έπειτα στη Βενετία. Οι πέντε χάρτες του Σιδέρη χαρακτηρίζονται από λιτή χαρτογράφηση, χωρίς τα ανεμολόγια, τις πυξίδες, τους διακοσμητικούς ρόδακες, τις ταινίες και την ιδιότυπη απόδοση της ενδοχώρας που χαρακτηρίζουν το υπόλοιπο έργο του Σιδέρη. Μοναδική διακόσμηση του άτλαντα, το πρωτόγραμμα "G" για το Georgio, στο μέρος όπου υπογράφεται ο χάρτης, στο φύλλο της κεντρικής και ανατολικής Μεσογείου (G.S.1.4). Το μαρτελόγιο (σέπια και ερυθρό), σχετικά αραιό αφού περιλαμβάνει ανεμόρρομβους 16 κατευθύνσεων, συναντάται σε 16 σημεία που περιβάλλουν τους χάρτες ή τα αναπτύγματα διπλών χαρτών, δημιουργώντας ένα είδος πλαισίου. Το κάθε ανάπτυγμα του άτλαντα περιλαμβάνει έναν κεντρικό ανεμόρρομβο. Η ίδια τεχνική παρατηρείται και στον άλλον άτλαντα του Σιδέρη της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης, έργο του 1563 (και εδώ GS.10).
Η ακτογραμμή με σέπια, τοπωνύμια με μαύρο και ερυθρό, νησιά και ακρωτήρια με κυανού και ερυθρό. Πέρα από την υπογραφή ο άτλαντας φέρει άλλες δύο εγγραφές (GS.1.1 και GS.1.2). Λιτό διακοσμητικό θέμα στις τέσσερις γωνίες κάθε αναπτύγματος του άτλαντα, μέσα στις οποίες σημειώνεται η μιλιμετρική κλίμακα. Ο άτλαντας δεν περιέχει σε κανένα φύλλο του πυξίδα ή οποιαδήποτε άλλη σήμανση του προσανατολισμού.
Ο πρώτος αυτός άτλαντας που υπογράφεται από τον Γεώργιο Σιδέρη, καθώς και ο συγγενής του άτλαντας του 1563 στον οποίο ήδη αναφερθήκαμε, διαφέρει από το κύριο σώμα της παραγωγής του κρητικού χαρτογράφου, όπως επίσης διαφέρουν, με διαφορετικό τρόπο, και τα δύο επόμενα έργα. Πράγματι, οι διαφορές του πρώτου αυτού άτλαντα από το υπόλοιπο έργο του Σιδέρη είναι τέτοιες που οι Ratti διακινδύνευσαν την αφοριστική άποψη ότι ο Σιδέρης αρκέσθηκε να υπογράψει το έργο κάποιου άλλου. Εντούτοις, φαίνεται πιθανότερο ο Σιδέρης να αναζήτησε διάφορα πρότυπα προτού καταλήξει σε εκείνο που χαρακτηρίζει την παραγωγή του.
Η χαρτογράφηση εδώ ακολουθεί πιστά τα πρότυπα και την αισθητική του Grazioso Benincasca, ανκονιτάνου χαρτογράφου που άνθησε κατά την περίοδο 1461-1482 του οποίου σώζονται σήμερα 22 ενυπόγραφα έργα. Ο Benincasca, στηριζόμενος σε παλαιές παραδόσεις, επηρέασε μεγάλο μέρος της παραγωγής πορτολάνων προτείνοντας την παρουσίαση της Βρετανίας χωρισμένης σε δύο νησιά καθώς και την υπερμεγέθη έκταση της Ιρλανδίας. Οι ομοιότητες ανάμεσα στη χαρτογράφηση του Σιδέρη, που μας απασχολεί εδώ, και το έργο του Benincasca είναι περισσότερες: τα δύο κυκλικά νησιά (στις ανατολικές ακτές της Σκοτίας και στα δυτικά της Ιρλανδίας), η ολλανδική ακτή η οποία συνεχίζει στην ίδια ευθεία με την ακτή της Δανίας, και ιδίως, η δυτική ακτή της Ιρλανδίας. Εκεί ο Σιδέρης αντιγράφει τον Benincasca στην παραμόρφωση του Achil Head (Ardoim), ενώ το Lough Corrib με τα νησιά του μετατρέπεται σε ανοικτή λίμνη, για την οποία αντιγράφει και τη λατινική περιγραφή του Benincasca: Lacus Fortunatus ubi sunt insule que dicuntur ey Sce beate CCCLXVII.
Περιλαμβάνει κλίμακα γεωγραφικού πλάτους [GS.1.1]. Στην ενδοχώρα αναγράφονται περιοχές μόνον στον χάρτη GS.1.2: Irlanda que Ibernia dicitur, Ingliterra, Scocia.
Η Βάση δεδομένων «Τεκμήρια Ελληνικής Χαρτογραφίας», περιλαμβάνει το έργο ελλήνων σχεδιαστών και εκδοτών χαρτών από τον 15ο αιώνα έως το 1820. Η Βάση περιλαμβάνει χειρόγραφους και έντυπους χάρτες και άτλαντες, καθώς και νησολόγια. Τα έργα αυτά είναι άλλοτε αυτοτελή κι άλλοτε ένθετα σε γεωγραφικές, ιστορικές ή θρησκευτικές εκδόσεις. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην έντυπη διάδοση των έργων των ελλήνων χαρτογράφων. Είναι προϊόν του Ερευνητικού Προγράμματος «Γεωγραφική Παιδεία και Ιστορία της Χαρτογραφίας», με επιστημονικό Υπεύθυνο τον Γιώργο Τόλια, Διευθυντή Ερευνών του ΙΝΕ/ΕΙΕ.
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών/ ΕΙΕ
Γιώργος Τόλιας
Χαρτογραφία
[Portolan atlas with five charts], Georgio Challapoda Candioto composuit Chandia anno Domini MCCCCCXXXVII.
Προβολή στα Ελληνικά
Georgio Sideri (Callapoda)
[Portolan atlas with five charts], Georgio Challapoda Candioto composuit Chandia anno Domini MCCCCCXXXVII.
Europe
1537, 0
Technique: Manuscript
Category: Portolan Atlas, 5 Charts
Dimensions: 290 x 338 mm
Βενετία, Bibl. Naz. Marciana, MSS It.IV, 61 (=5223)
Venice, Bibl. Naz. Marciana, MSS It.IV, 61 (=5223)
G. Uzielli & P. Amat , Studi Biografici e Bibliografici sulla storia della Geografia in Italia…, volume II, Mappamondi, carte nautiche, Portolani ed altri monumenti cartografici specialmente italiani dei secoli XIII- XVII, Rome 1882, 243. A. E. Nordenskiöld, Periplus: An Essay on the Early History of Charts and Sailing- Directions, Stockholm 1897.S. Makrimichalos, Έλληνες χαρτογράφοι του 16ου αιώνος, O Eranistis 9/10(1966), 161.Anna Avramea, Η Χαρτογράφηση του παράλιου χώρου, in S. A. Papadopoulos (ed.), Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία (1453- 1850), Athens 1972, 181. Anna Avramea, Χάρτες του Αιγαίου, Χάρτες και χαρτογράφοι του Αιγαίου, Athens 1985.A.Ratti-Paola Ratti- Vidoli, Giorgio Sideri Callapoda, cartografo cretese del cinquecento, Θησαυρίσματα 21(1991),C. Astengo, Elenco Preliminare di Carte ed Atlanti Nautici Manoscriti Eseguiti nell\' area Mediterranea nel periodo 1500- 1700…, University of Genoa 1996, ItVe 12.
George Tolias, The Greek Portolan Charts 16th -17th century, Athens, Olkos for the NHRF, 1999, GS.1
The first map contains (f1v-f2r), a portolan chart of the Atlantic coastline (coast of North Africa and south-west Iberian peninsula), with the Canary Islands; the second (f2v-f3r), a portolan chart of the western European coast with the British Isles and Ireland; the third (f3v-f4r), a portolan chart of the western Mediterranean; the fourth (f4v-f5r), a portolan chart of the central and eastern Mediterranean, and the fifth (f5v-f6r), a double portolan chart of the Black Sea and the south-east Mediterranean.
These five portolan charts by Sideri are bound with a portolan chart by J.F. Roussin (f6v-f7r), a well-known French chartmaker of the seventeenth century who worked in Toulon (1660-1665) and later in Venice. The five charts by Sideri are simply drafted, without the wind roses, compasses, ornamental rossetes and bands and the individualistic way in which Sideri renders the hinterland in his other works. The only ornamentation of the atlas is the capital \'G\' for Giorgio by the signature to the chart, on the leaf showing the central and eastern Mediterranean. The rhumb lines (in sepia and red) are comparatively widely-spaced, intersecting at 16 points which surround the charts or the double charts when opened out, forming a kind of frame. The same technique can be seen in the other atlas by Sideri in the Bibl. Naz. Marciana, a work of 1563.
The coastline is picked out in sepia, the place-names are in black and red, and the islands and headlands are in blue and red. Apart from the signature, the atlas has two more manuscript insertions. In each of the four corners of the opened leaves of the atlas there are simple ornamental motifs, in which the scale bar of miglia are included. There are no compasses or other indications of orientation on any of the leaves.
The database “Greek Cartography: the Documents” includes the cartographic work of Greek mapmakers and Greek publishers of maps and cartographic material from the 15th century to 1820. The database contains manuscript and printed maps, atlases and isolarii. The works are either independent either included in geographical, historical or religious editions. Special attention is given to the printing history of the Greek mapmakers’ production. It is a product of the Research Project “Geographical Culture and History of Cartography” supervised by Dr. George Tolias, Research Director INR/NHRF.
Institute Of Neohellenic Research/NHRF
George Tolias
Cartography
