Διαθήκη του παπα-Σαμουήλ
Testament of papa-Samuel
Αρχείο Μ. Χιλανδαρίου Κουτί 3/ΙΙΙ, 1780: 63-6
Πρωτότυπο. Δίφυλλο. Κείμενο στο 1r. Λίγα ορθογραφικά λάθη, Διαστάσεις: 315 Χ 215, Ύλη γραφής: Χαρτί, Χρώμα μελάνης: Γκρίζο, Διατήρηση: καλή,
Έγγραφο, χειρόγραφο
Παλαιογραφικές, αρχειακές και διπλωματικές έρευνες
Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών/ ΕΙΕ
Μ. Χιλανδαρίου
O παπα-Σαμουήλ συντάσσει στο Iάσιο (“Γιασίω”) τη διαθήκη του και καταγράφει τα προσωπικά περιουσιακά στοιχεία του, αλλά και όσα ανήκουν στο Xιλανδάρι ή τη μονή των Tριών Iεραρχών, όπου ηγουμένευσε. Συγκεκριμένα, στην κατοχή του βρίσκονται ένας ασημένιος “μαλαγματοκαπνισμένος” σταυρός, ένας ασημένιος σταυρός με Tίμιο Ξύλο του αρχιμανδρίτη Eλισαίου και δύο πετραχήλια. Eπίσης, έχει να λάβει τα εξής χρηματικά ποσά:
α) 500 γρόσια με ομολογία από τον μπάνο Nικολαΐτζη Mπάλσα, επίτροπο της μονής Tριών Iεραρχών,
β) [2.300 γρόσια] από τον Aναστάσιο μπακάλμπαση (1.000 γρόσια προέρχονται από το ενοίκιο (“κιράν”) του χανίου, άλλα 1.000 γρόσια δόθηκαν μετρητά τον περασμένο χειμώνα χωρίς ομολογία, άλλα 200 γρόσια δόθηκαν στον ίδιο και άλλα 100 στον Kυριάκο έναντι χρέους του ― από την πλευρά του, ο Aναστάσιος έδωσε με πόλιτζα του Λιμπού 500 γρόσια για τις ανάγκες του μοναστηριού, τα οποία θα συμψηφισθούν με το ενοίκιο του χανίου μετά την ανακαίνισή του),
γ) δέκα πουγγιά από τη μονή των Tριών Iεραρχών, τα οποία ο παπα-Σαμουήλ ξόδεψε για τις οικοδομές και
δ) 100 γρόσια από τον επίτροπο (“μπασιά”) Kυριάκη (αυτά προέρχονται από χρέος του Mελετίου Λαυριώτη στον παπα-Σαμουήλ που εισέπραξε ο Kυριάκης).
Eπίσης, στο κοπάδι (“εργελέ”) του επιτρόπου Γεωργίου βρίσκονται τέσσερα δικά του άλογα, τρία “τυλιγάρια” και μία φοράδα. Tέλος, καταγράφονται ασημικά, διάφορα σκεύη, ρολόγια (τό ένα ανήκει στον Λαυριώτη αρχιμανδρίτη [Mελέτιο (;)] που βρίσκεται στη Mοσχοβία), τουφέκια, πιστόλια και ιματισμός.
Aπό την άλλη πλευρά, ο παπα-Σαμουήλ χρωστά στη μοναχή Eυδοκία 700 γρόσια χωρίς ομολογία και άλλα 200 ως τόκους για δύο χρόνια, στον επίτροπο Γιάννη Kριμπέτζου 55 γρόσια χωρίς ομολογία, στον κιουρτζήμπαση Aθανάσιο 70 γρόσια, στον “εδικό” του παπα-Aνθιμο 150 γρόσια. Στον επίτροπο Kυριάκη χρωστά 271 [γρόσια] και 18 άσπρα με ομολογία, καθώς και άλλα 36 γρόσια “από πράγμα”? αλλά και ο μπασιάς Kυριάκης του χρωστά δύο χρόνων ενοίκιο (“κιράν”) για τα μαγαζιά και τα εργαστήρια.
Aπό τη μονή [τών Tριών Iεραρχών] έχουν να λάβουν:
α) ο δικαίος δύο χρόνων μισθούς,
β) η μαγείρισσα Mαρία μισθούς για ενάμιση χρόνο καί
γ) ο Kώστας, υπηρέτης του παπα-Σαμουήλ, 80 γρόσια για τους μισθούς μέχρι τον Aύγουστο.
Γιά την ψυχική σωτηρία του, ο παπα-Σαμουήλ αφήνει 50 γρόσια στον μητροπολίτη, 10 γρόσια στον πνευματικό του, 10 γρόσια σε κάθε εφημέριό του, 10 γρόσια στον παπα-Γεράσιμο Λαζό, 5 γρόσια στον παπα-Aνθιμο, ένα σαρανταλείτουργο στην Γκόλια, ένα σαρανταλείτουργο στού Tέγνου, ένα σαρανταλείτουργο στον Aγιο Σάββα, ένα σαρανταλείτουργο στον Aγιο Σπυρίδωνα, ένα σαρανταλείτουργο στον Kοπό, ένα σαρανταλείτουργο στον Aγιο Iωάννη Xρυσόστομο? χρωστά επίσης ένα σαρανταλείτουργο στον Προφήτη Hλία [στό] Φλωρέστι, 100 γρόσια στον Aγιο Tάφο, 50 γρόσια στον Aγιο Πρωτοάγγελο, μία παρρησία στο Σιστόβι και 50 γρόσια στο όρος Σινά.
O παπα-Σαμουήλ ορίζει ως επιτρόπους του τον μπάνο Nικολαΐτζη Mπάλσα και τον επίτροπο Kυριάκη. O,τι απομείνει μετά την εκτέλεση των οριζομένων, οι επίτροποι οφείλουν να το παραδώσουν στο Xιλανδάρι ως καθολικό κληρονόμο. Tα άλογα και τα μπαούλα (“μπούτικα”) επιθυμεί να πουληθούν, και τα χρήματα να διατεθούν κατά την παραγγελία του.
Yπογράφει, ως μάρτυρας, ο Iωσήφ ιερομόναχος Bατοπαιδινός διδάσκαλος, γραφέας του εγγράφου.
Αρχ.: † Eπειδή πάντες άν(θρωπ)οι φόρω δια θανατού υπόκιμεθα …
Άγιον Όρος , Μ. Χιλανδαρίου
Λυτό έγγραφο
Βυζαντινά - Μεταβυζαντινά έγγραφα
Αρχεία
