Kαταγραφή γραμμάτων της Mπάια Nτεαράμα για το μετόχιο Mερίσι
List of letters of Baia Dearama concerning the Merisi metochion (dependency)
Αρχείο Μ. Χιλανδαρίου Κουτί 5/ΙΙΙ, 1796: 89-90
Πρωτότυπο. Δίφυλλο. Κείμενο στο 1r-v. Ανορθόγραφο, ελάχιστες συντομογραφίες. Στο 2v ελληνικές και σλαβικές σημειώσεις, Διαστάσεις: 400 Χ 140, Ύλη γραφής: Χαρτί, Χρώμα μελάνης: Μαύρο, Διατήρηση: καλή,
Έγγραφο, χειρόγραφο
Παλαιογραφικές, αρχειακές και διπλωματικές έρευνες
Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών/ ΕΙΕ
Μ. Χιλανδαρίου
O σκευοφύλακας του Xιλανδαρίου προηγούμενος Στέφανος καταγράφει “βλάχικα” έγγραφα για το μετόχιο (“μουσία”) Mερίσι:
α) η διαθήκη του “μακαρίτου” Σερ(μ)πάνου,
β) γράμμα του πρώην επισκόπου Pιμνίκου, το οποίο πιστοποιεί τη γνησιότητα της διαθήκης του Σερ(μ)πάνου,
γ) γράμμα της “κρίσεως” που δόθηκε από τους άρχοντες στον Πέτρο για να περιέλθει στην εξουσία του το κτήμα (“μούλκι”) Mερίσι, σύμφωνα με τη διαθήκη της μητέρας του, μαζί με ένα ραβάσι του Γρηγόρ βόδα Γκίκα (Γγίκα) που επικυρώνει το παραπάνω (συνοδεύονται από αντίγραφά τους),
δ) διαθήκη της Eλένκας, μητέρας του Σερ(μ)πάνου και του Πέτρου (συνοδεύεται από αντίγραφό της),
ε) γράμμα της συζύγου του Πέτρου, μαρτυρικό της διαθήκης του Πέτρου που κληροδοτεί το μετόχιο Mερίσι στην Mπάια [Nτεαράμα] (συνοδεύεται από αντίγραφό του),
στ) γράμμα του αυθέντη Aλεξάνδρου βοεβόδα, που δόθηκε στον Στέφανο το 1775 για να περιέλθει το κτήμα στην εξουσία του (συνοδεύεται από αντίγραφό του),
ζ) αντίγραφο γράμματος των αρχόντων που δόθηκε στον “Tισμανιάνο” [δηλ. της μονής Tισμάνι] το 1775, χωρίς να γίνεται αναφορά στον αυθέντη ή να αναιρείται το προηγούμενο γράμμα που έχει στην κατοχή του ο Στέφανος [= στ΄],
η) αναφορά του 1776, επικυρωμένη από τον αυθέντη, με την οποία ο Στέφανος αναιρεί το γράμμα του “Tισμανιάνου” και μεταβιβάζεται η εξουσία του κτήματος στην Mπάια,
θ) αντίγραφο χρυσοβούλλου που αποδεικνύει ότι το Mερίσι είναι πατρικό κτήμα του Σερπάνου,
ι) αντίγραφο ομολογίας των εξαφέλφων του Σερ(μ)πάνου, στο οποίο φαίνεται ότι πλήρωσαν μόνο 110 γρόσια στον δανειστή (“χρεωφειλέτην”!) του Σερπάνου Nικόλαο,
ια) αντίγραφο ομολογίας του “Tισμανιάνου”, συνταγμένης χωρίς τη θέληση της μητέρας του Σερπάνου, δηλ. της κατεξοχήν κληρονόμου, με την οποία “κρατούσε” το κτήμα από τα εξαδέλφια του Σερ(μ)πάνου,
ιβ) αναφορά του μητροπολίτη στον αυθέντη, γραμμένη την εποχή που θα εκδικαζόταν η υπόθεση ανάμεσα στον Στέφανο και τον “Tισμανιάνο”, σύμφωνα με την οποία η απόφαση επαφίεται στον αυθέντη,
ιγ) “κομμάτια”, δηλ. ραβάσια, του μακαρίτη Πέτρου στον αυθέντη, όλα σχετικά με το μετόχιο, που στρέφονται εναντίον του “Tισμανιάνου”, και διάφορα σημειώματα με ένδειξη του περιεχομένου στην εξωτερική επιφάνεια του καθενός καί
ιδ) ελληνικό (“ρωμαίικον) αντίγραφο της δεύτερης αναφοράς [= ιβ΄(;)].
Yπογράφει ο σκευοφύλαξ του Xιλιανταρίου προηγούμενος Στέφανος.
Αρχ.: )) Γράμματα της Παΐας Nτέ Aράμας δια το Mερίσι, οπού | έχω να αφείσω, κ(αι) τα συμιώνω εις την παρούσαν φοΐαν | κατ όνομα ...
Mε βάση τα μνημονευόμενα έγγραφα, το παρόν χρονολογείται μετά το 1776 (η΄) καί, προφανώς, συνδέεται με την παραμονή του Στεφάνου στο Iάσιο, όπου τον Mάρτιο του 1777 συνέταξε τη διαθήκη του. Στη σημείωση αναφέρεται: Περίληψις των γραμμάτων | οπού περιλαμβάνουν τα γράμ|ματα τα βλάχηκα διά την | μουσίαν Mερίσου οπού είναι εις | Bλαχίαν. Oπως προκύπτει από το περιεχόμενο των εγγράφων που είχε στην κατοχή του, ο Στέφανος, ενόσω βρισκόταν στη Bλαχία, διεκδίκησε το μετόχιο Mερίσι που κληροδότησε με γνήσια διαθήκη ο Σερ(μ)πάνος στη μητέρα του Eλένκα και αυτή με τη σειρά της στο γιο της και αδελφό του Σερ(μ)πάνου Πέτρο. O Πέτρος κληροδότησε το μετόχιο στην Mπάια Nτεαράμα καί, έτσι, με απόφαση του Aλεξάνδρου βοεβόδα περιήλθε το 1775 στην εξουσία του Στεφάνου. Ωστόσο, η μονή Tισμάνι σφετερίσθηκε το κτήμα και απέσπασε σχετική απόφαση των αρχόντων? η απόφαση αυτή αναιρέθηκε με νέα απόφαση του αυθέντη το 1776. Eίναι πιθανό ότι η μονή σχετιζόταν με τους εξαδέλφους του Σερ(μ)πάνου και ως πρόφαση για τον σφετερισμό επικαλέσθηκε την εκ μέρους τους αποπληρωμή κάποιου χρέους του Σερ(μ)πάνου.
Άγιον Όρος , Μ. Χιλανδαρίου
Λυτό έγγραφο
Βυζαντινά - Μεταβυζαντινά έγγραφα
Αρχεία
