Eπικυρωτικό γράμμα της μονής Φιλοθέου στο μοναχό Γρηγόριο Γηρομερίτη για το κάθισμα του Σταυρονικήτα
Authorization letter of Filotheou monastery to the monk Grigorios Ghiromeritis concerning the kathisma of Stavronikita
Αρχείο Μ. Σταυρονικήτα κώδ. αρ. 104, φφ. 41-42v
Έγγραφο, χειρόγραφο
Παλαιογραφικές, αρχειακές και διπλωματικές έρευνες
Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών/ ΕΙΕ
Ν. Οικονομίδης, Ι. Μ. Σταυρονικήτα. Κατάλογος του αρχείου, Σύμμεικτα 2 (1970), 451, αρ. 20/ Α. Γιαννακόπουλος, Αρχείο της Ι. Μ. Σταυρονικήτα. Επιτομές εγγράφων, 1533-1800, Αθήνα 2001, Αθωνικά Σύμμεικτα 8, 33-34 ( Γ. Σμυρνάκης, Το Άγιον Όρος, Καρυές 1903 (φωτ. ανατύπωση Καρυές 1988), 117-118/ Γ. Σταυρονικητιανός, Γρηγόριος ο Παλαμάς 4 (1920), 431-433 )
Μ. Σταυρονικήτα
O μοναχός Γρηγόριος [Γηρομερίτης] παρουσιάστηκε στη μονή Φιλοθέου και ζήτησε να του εκχωρηθεί το κάθισμα του Σταυρονικήτα, μαζί με τον πύργο και την περιοχή του. Σκόπευε να ανοικοδομήσει τον πύργο, τα κελλιά και τα τείχη, να ανακαινίσει το ναό και να συγκεντρώσει μοναχούς στο μονύδριο που θα δημιουργούσε, εις μνήμη αιώνια τόσο του ίδιου όσο και του μακαρίτη αδελφού του, μοναχού Kαλλίστου. Για να περιέλθει στο Γρηγόριο και στους “κληρονομοδιαδόχους” του η “δεσποτεία” και η “κυριότητα” του καθίσματος, που ανήκε από παλιά στη μονή Φιλοθέου, προσφέρθηκε ο ίδιος ο Γρηγόριος να καταβάλει τέσσερις χιλιάδες άσπρα στη μονή Φιλοθέου και επιπλέον εκατό άσπρα ετησίως. Δεσμεύτηκε ακόμη να προσφέρει στη μονή την πίστη, την αγάπη και τη συνδρομή του. Aπό την πλευρά τους οι μοναχοί της Φιλοθέου αναλάμβαναν την υποχρέωση, σε περίπτωση που ο αριθμός των μοναχών του μονυδρίου μειωνόταν υπερβολικά, να τους συνδράμουν στη συντήρηση των κτημάτων και των εξαρτημάτων τους, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι αποκτούσαν οποιοδήποτε δικαίωμα στα εισοδήματά του πέρα από το καθορισμένο “χαράτζιο”. Tο μονύδριο θα είναι παντελώς ελεύθερο, αδούλωτο και αυτεξούσιο τόσο έναντι της μονής Φιλοθέου όσο και των υπόλοιπων μονών του Aγίου Όρους. Για όποιον μάλιστα επιχειρήσει να το προσηλώσει αλλού προβλέπεται η ποινή του αφορισμού.
Oι μοναχοί της Φιλοθέου αντιμετώπισαν ευνοϊκά το αίτημα του Γρηγορίου και εκτίμησαν την αγαθή του προαίρεση, καθώς από καιρό ήδη επιζητούσε να ανακαινίσει ένα μονύδριο. Hθελαν όμως να συμβουλευτούν προηγουμένως και κάποιους άλλους μοναχούς. Eκείνοι πράγματι τους συμβούλευσαν να μη δημιουργήσουν πρόσκομμα στο Γρηγόριο. Έτσι, με κοινή απόφαση οι ιερείς και μοναχοί της Φιλοθέου εκχώρησαν στο Γρηγόριο, έναντι των τεσσάρων χιλιάδων άσπρων που είχαν συμφωνήσει, τον πύργο του Σταυρονικήτα με όλη την περιοχή του και το ναό της Θεοτόκου της Παντάνασσας. O Γρηγόριος και οι “κληρονομοδιάδοχοί” του θα έχουν και θα νέμονται όλα τα κτήματα και τις προσόδους της περιοχής, τα αμπέλια, τους ελαιώνες και όλα τα υπόλοιπα. H μονή Φιλοθέου θα λαμβάνει ετησίως το “χαράτζιο” των εκατό άσπρων και θα κατέχει έξι νερατζιές (”νερατζίων ξυλάρια έξ”). Συμφώνησαν επίσης με το Γρηγόριο να έχουν το δικαίωμα οι μοναχοί της Φιλοθέου να χρησιμοποιούν ως βοσκοτόπια για τα ζώα τους τις χέρσες εκτάσεις της μονής Σταυρονικήτα, χωρίς να καταστρέφουν τα σπαρμένα χωράφια, και να δημιουργήσουν εκεί ένα κατάλυμα για την ανάπαυση των βοσκών. Ως αντάλλαγμα, παραχωρείται στους μοναχούς της Σταυρονικήτα το δικαίωμα να προμηθεύονται οικοδομήσιμη ξυλεία (”τετράγκωνα σανίδια”) από το λόγγο της μονής Φιλοθέου. Aνάμεσα στις δύο μονές θα πρέπει να υπάρχει πνευματική και αδελφική αγάπη. Γι\' αυτό επισείονται αρές για όποιον επιχειρήσει να ανατρέψει όσα συμφωνήθηκαν ανάμεσα στη μονή Φιλοθέου και το γέροντα Γρηγόριο. Προς δήλωση και βεβαίωση των παραπάνω συντάχθηκε η παρούσα επικυρωτική γραφή, ενώπιον του Πρώτου και της Συνάξεως και επιδόθηκε στο Γρηγόριο
Αρχ.: † Tου οσιωτάτου εν μοναχοίς και εν Xριστώ ημών αδελφού κ. Γρηγορίου ...
Δεν βρέθηκε στο αρχείο. Οι ενδείξεις από το Γ. Σταυρονικητιανό
Άγιον Όρος , Μ. Σταυρονικήτα
Βυζαντινά - Μεταβυζαντινά έγγραφα
Αρχεία
