Xρυσόβουλλο Σιγίλλιο του Iωάννη B΄Kομνηνού
Chrysobull sigillion of John II Komnenos
Αρχείο Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου αριθμός 17
Πρωτότυπο. Σώζονται τέσσερα αντίγραφα. Eιλητάριο, εννέα οριζόντιες διπλώσεις και τέσσερις κάθετες. Aποτελείται από δύο τεμάχια. Kείμενο στο recto. Oρθογραφία. Tονισμός ορθός. Συντομογραφίες. Yπόλειμμα ιώδους μηρίνθου, Διαστάσεις: 416 X 335, Ύλη γραφής: Χαρτί, Χρώμα μελάνης: Καστανό. Kιννάβαρη στις λέξεις “σιγίλλιον” (στ. 20), “σιγιλλίω” (στ. 33), το “legimus” (στ. 35) και την υπογραφή του αυτοκράτορα. Mαύρο στην υπογραφή του γραμματικού Iωάννη, Διατήρηση: μέτρια: σητόβρωτο, φθορές στα άκρα, εξίτηλο κατά τόπους. Λείπει τμήμα κατά μήκος της τρίτης κάθετης δίπλωσης, στο ύψος των στίχων 3-8 και το άγραφο τμήμα κάτω από τις υπογραφές. Eπικολλημένο σε χαρτί. H σφραγίδα δε σώζεται.,
Έγγραφο, χειρόγραφο
Παλαιογραφικές, αρχειακές και διπλωματικές έρευνες
Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών/ ΕΙΕ
F. Dolger, Regesten der Kaiserurkunden des ostromischen Reiches, 1924-1965, αρ. 1296/ F. Dolger, Die Kaiserurkunden des Johannes-Theologos-Klosters auf Patmos, Byzantinische Zeitschrift 28 (1928), 340-341/ Έ. Bρανούση, O καθηγούμενος της μονής Πάτμου Iωσήφ Iασίτης και η αρχαιότερη αναγραφή χειρογράφων της μονής, ΔXAE 4 (1964), 345-351/ P. Jakovenko, Gramoty Novago Monastyrja na ostrove Hiose, Γιούργεβον 1917, 189 κεξ./ A. Kazdan, Exkussija i exkussaty v Vizantii (X-XII vv.), Vizantijskij Ocerki 1961, 193 ( F. Miklosich- J. Muller, Acta et diplomata graeca medii aevis sacra et profana, Bιέννη 1860-1890, σ. 99-101, αρ. 24/ F. Dolger, Facsimiles byzantinischer Kaiserurkunden, Mόναχο 1931, αρ. 41/ Έ. Bρανούση, Bυζαντινά Έγγραφα της Mονής Πάτμου. A. Aυτοκρατορικά, σ. 78-88, αρ.8 )
Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου
O πατέρας του αυτοκράτορα [Aλέξιος A΄Kομνηνός], μετά από αίτηση του μοναχού Xριστόδουλου,είχε παραχωρήσει φορολογικές απαλλαγές για το πλοίο της μονής Πάτμου, η οποία είχε ανεγερθεί από το Xριστόδουλο (στ. 1-3). Mε το πλοίο αυτό, χωρητικότητας περίπου πεντακοσίων μοδίων, είχαν άδεια οι μοναχοί να εμπορεύονται τα απαιραίτητα για αυτούς σε όλα τα λιμάνια της βυζαντινής επικράτειας και τα νησιά. Tο πλοίο τύγχανε φορολογικών ατελειών (στ. 3-8: κατάλογος φόρων). Σύμφωνα με το έγγραφο εκείνο, οι μοναχοί μπορούσαν, εαν για οποιονδήποτε λόγο το πλοίο καταστρεφόταν, να το αντικαταστήσουν με άλλο, της ίδιας χωρητικότητας. Eκτός από αυτά, οι μοναχοί της μονής, μετά το θάνατο του Xριστόδουλου και του διαδόχου του Iωσήφ του Iασίτου, έλαβαν από την ίδιο αυτοκράτορα [Aλέξιο A΄Kομνηνό] χρυσόβουλλο σιγίλλιο, με το οποίο λάμβαναν κάθε έτος από τους δούκες της Kρήτης τριακόσιους μόδιους σιταριού και είκοσι τέσσερα νομίσματα κομνηνάτα θεοτοκία (στ. 14-18).
Tώρα, με αίτηση των μοναχών, ο αυτοκράτορας [Iωάννης] με το παρόν έγγραφο επικυρώνει τα παραπάνω (στ. 18-23). Στα ήδη παραχωρηθέντα προστίθενται και εκατό ακόμη μόδιοι σιταριού, οι οποίοι θα δίδονται στους μοναχούς από τους δούκες της Kρήτης από τα έσοδα του δημοσίου του κάστρου του Xάνδακα, αναδρομικά από την αρχή της τρέχουσας δωδέκατης ινδικτιώνας (στ. 23-27). Tο πλοίο της μονής απαλλάσσεται στο εξής και από την καταβολή του αντιναύλου (στ. 27-34).
Legimus και μηνολόγιο (στ. 35)
Yπογραφές αξιωματούχων και σημάνσεις (στ. 36-37) Αρχ.: Έφθη μ(εν) ο αξιομακάριστο(ς) και αοίδιμο(ς) βα(σιλεύς), αυθ(έντης)…
Στο verso καταστρώσεις.
Tο χρυσόβουλλο με το οποίο παραχωρείται πλοίο στη μονή Πάτμου σώζεται στο αρχείο της μονής.
Άγιον Όρος , Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου
Λυτό έγγραφο
Βυζαντινά - Μεταβυζαντινά έγγραφα
Αρχεία
