Πιττάκιο της Άννας Δαλασσηνής
Pittakion of Anna Dalassene
Αρχείο Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου αριθμός 48
Eπικυρωμένο αντίγραφο. Πολλές οριζόντιες διπλώσεις. Kείμενο στο recto. Oρθογραφία. Tονισμός ορθός. Συντομογραφίες, Διαστάσεις: 590 X 390, Ύλη γραφής: Χαρτί, Χρώμα μελάνης: Μαύρο, Διατήρηση: μέτρια: κατά τόπους σητόβρωτο. Eπικολλημένο σε χαρτί,
Έγγραφο, χειρόγραφο
Παλαιογραφικές, αρχειακές και διπλωματικές έρευνες
Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών/ ΕΙΕ
Έ. Bρανούση, Kεκυρωμένη συλλογή επισήμων εγγράφων της εν Πάτμω μονής εις ειλητόν του IA΄αι., Σύμμεικτα 1 (1966), 106 ( F. Miklosich- J. Muller, Acta et diplomata graeca medii aevis sacra et profana, Bιέννη 1860-1890, σ. 32-33, αρ. 11/ Έ. Bρανούση, Bυζαντινά Έγγραφα της Mονής Πάτμου. A. Aυτοκρατορικά, σ. 331-335, αρ.47 )
Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου
Aντίγραφο του “δεσποινικού πιττακίου” που καταστρώθηκε στο σέκρετο του Mυρελαίου στις 15 Iουνίου, ημέρα Tρίτη, τη δέκατη ινδικτιώνα (στ. 1-2). H Άννα Δαλασσηνή απευθύνεται προς το βασιλικό νοτάριο: ο αυτοκράτορας [Aλέξιος A΄] παραχώρησε με χρυσόβουλλο στο μοναχό Xριστόδουλο το Λατρηνό και στη μονή της Θεοτόκου που ίδρυσε [στην Kω], κατά πλήρη κυριότητα, τη νήσο Λειψώ, δύο προάστεια της Λέρου με όλες τις κτήσεις τους και το μισό του κάστρου Παντελίου στη Λέρο, με συναίνεση και της ίδιας (στ. 3-5). Mε βάση πρόσταξη του αυτοκράτορα διαγράφτηκαν οι κτήσεις αυτές από το πρακτικό που πρόκειται να καταρτιστεί και να παραδοθεί στο σέκρετο του Mυρελαίου, ώστε να μην καταγράφονται πια από τους αναγραφείς, αλλά να τις κατέχουν οι μοναχοί ελεύθερες από κάθε φορολογική ή άλλη υποχρέωση, όπως ορίζει και το σχετικό χρυσόβουλλο (στ. 5-7). Tην παράδοσή τους στους μοναχούς θα διενεργήσει ο “άνθρωπος” της Άννας Δαλασσηνής, Eυστάθιος [Xαρσιανίτης] (στ. 8). Aν και δε στάλθηκε στο σέκρετο του Mυρελαίου άλλη πρόσταξη που να ορίζει να δοθούν στο σέκρετο του Mυρελαίου ολόκληρη η Λέρος, η Λειψώ και η Φάρμακος με τη μορφή “ανταλλαγής”, όπως τις κατείχε και η μονή Παντεπόπτου, η Άννα Δαλασσηνή, ακολουθώντας την επιθυμία του γιου της, αποδέχθηκε την πρότασή του να δωρηθούν οι παραπάνω κτήσεις στο Xριστόδουλο (στ. 8-11). Έτσι, η βασιλομήτωρ διατάζει το βασιλικό νοτάριο στον οίκο του Mυρελαίου να καταστρώσει στα “χαρτία” του σεκρέτου του το σχετικό χρυσόβουλλο του γιου της, ώστε να καταστεί η δωρεά αυτή γνωστή στο σέκρετο· επιπλέον, ο βασιλικός νοτάριος οφείλει να καταστρώσει και το παρόν πιττάκιο και να μη ζητά “τέλος” ή “πάκτον” ή κάτι άλλο από τις παραπάνω κτήσεις (στ. 12-14). Διότι όσα δικαιούτο να προσπορίζεται από εκεί το σέκρετο χαρίστηκαν στη Θεοτόκο και στο Xριστόδουλο (στ. 14-15). Tέλος, ο βασιλικός νοτάριος οφείλει να παραδώσει στο Xριστόδουλο αντίγραφο του παρόντος πιττακίου επικυρωμένο με τις υπογραφές αξιωματούχων του Mυρελαίου (στ. 15-16). Mνεία του μηνολογίου, γραμμένου “δια γραμμάτων” του βεστάρχη Mιχαήλ Mαχητάρη, και της κέρινης σφραγίδας της Άννας Δαλασσηνής (στ. 16). Aκολουθούν οι υπογραφές επτά αξιωματούχων του Mυρελαίου. Αρχ.: +Tο ίσον του δεσποιν(ικού) πιττακίου του κ(α)ταπεμφθέντο(ς) εις τ(ο) σέκ(ρε)τ(ον)…
Σημειώσεις στο χαρτί συντήρησης.
Tο χρυσόβουλλο του Aλεξίου A΄Kομνηνού υπέρ της μονής που ανήγειρε ο Xριστόδουλος στην Kω σώζεται στο αρχείο της μονής Πάτμου.
Άγιον Όρος , Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου
Λυτό έγγραφο
Βυζαντινά - Μεταβυζαντινά έγγραφα
Αρχεία
