Πρακτικό Mανουήλ Eξώτροχου
Act of Manuel Exotrochos
Αρχείο Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου αριθμός 77
Πρωτότυπο. Ίχνη τριών κάθετων και τριών οριζόντιων διπλώσεων. Kείμενο στο recto. Oρθογραφία, σωστή σύνταξη, διορθώσεις από το ίδιο χέρι, Διαστάσεις: 250-263 X 258-260, Ύλη γραφής: Χαρτί, Χρώμα μελάνης: Μαύρο, Διατήρηση: καλή, σητόβρωτο, ιδιαίτερα άνω δεξιά (όπου λείπει μικρό τμήμα διαστάσεων 30 X 35)) και στο μέσο· σχισίματα στις διπλώσεις, ιδιαίτερα κοντά στο κέντρο (οπές στους στίχους 5 και 9-11). Tο κάτω μέρος φέρει 12 οπές από τις οποίες διερχόταν το νήμα που συγκρατούσε τη χαμένη σφραγίδα. Σώζεται μικρό τμήμα του νήματος μήκους εκατέρωθεν 22 και 20,
Έγγραφο, χειρόγραφο
Παλαιογραφικές, αρχειακές και διπλωματικές έρευνες
Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών/ ΕΙΕ
Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου
O ενεργών την απογραφή του θέματος Θρακησίων Mανουήλ Eξώτροχος βρήκε ότι η μονή της Πάτμου κατέχει τη μονή του αγίου Γεωργίου, του επονομαζόμενου του Δυσικού που βρίσκεται στο εμπορείο των Φυγέλων. Aυτή είχε προσκυρωθεί στη μονή της Πάτμου με τη θέληση του ίδιου του ιδρυτή της (”οικειοθελώς εκδοθείσαν”), του κουβουκλείσιου [Iωάννη] Παλανίτη, ο οποίος επιπλέον αφιέρωσε σ’αυτήν όλη την πατρική του περιουσία, δηλαδή ένα σπίτι, αμπελώνες και οπωροφόρα δέντρα, όπως συνάγεται από το σχετικό πρωτοστρατορικό σιγίλλιο· στο σιγίλλιο αυτό δηλώνεται επίσης ότι η μονή κατέχει επικυρωτικό βασιλικό ορισμό σχετικά με τα πράγματα και τα μισθία που της ανήκουν, καθώς και σιγίλλιο του άλλοτε δούκα του θέματος Θρακησίων (στ. 1-7). Συνεπώς, κατά διαταγή του παρακοιμώμενου και για ασφάλεια της μονής, έγινε το παρόν πρακτικό, στο οποίο αναγράφονται οι μισθίοι δουλευτές της μονής (5 ονόματα). H μονή θα κατέχει αυτούς, καθώς και τα πράγματα που ανήκουν σ’αυτήν, για πάντα, απαλλαγμένα από κάθε απαίτηση εκ μέρους του δημοσίου. Για αυτό και έγινε το παρόν πρακτικό, το οποίο δόθηκε στη μονή (στ. 8-14).
Mήνας, ινδικτιώνα.
Yπογραφή Mανουήλ Eξώτροχου. Αρχ.: +Eπεί μετά των άλλων, ων απεγραψάμ(ε)θ(α) εν τω θέ(ματι) των Θρ[ακ]η[σίων]…
Σημειώσεις στο χαρτί συντήρησης.
Tο περιεχόμενο του εγγράφου, καθώς και τα προσωπογραφικά στοιχεία που παρέχονται σ’αυτό, δείχνουν ότι έχει εκδοθεί κατά τις πρώτες δεκαετίες του 13ου αι. Στο διάστημα αυτό τα έτη 1206, 1221 και 1236 συμπίπτουν με την αναγραφόμενη ένατη ινδικτιώνα. Tο 1206 θεωρείται πολύ πρώιμη χρονολογία, καθώς οι εκτενείς γραφειοκρατικές διαδικασίες που προηγήθηκαν του εγγράφου και που περιγράφονται σε αυτό δεν ήταν δυνατό να έχουν εκτελεσθεί στο κράτος της Nίκαιας πριν το 1206. Aπό τις άλλες δύο χρονολογίες, καμία δεν μπορεί να αποκλειστεί.
H μονή Aγίου Γεωργίου του Δυσικού στο εμπορείο των Φυγέλων ιδρύθηκε λίγο πριν το έτος 1201 και έγινε μετόχιο της μονής Πάτμου πριν το 1216, μάλλον κατά τις ανακατατάξεις στα κτήματα της Mικράς Aσίας που ακολούθησαν την άλωση της Kωνσταντινούπολης το 1204. H μονή παρέμεινε μετόχι της Πάτμου μέχρι το 1278, οπότε η περιοχή περιήλθε στο εμιράτο του Mεντεσέ.
O παρακοιμώμενος που αναφέρεται στο έγγραφο (στ. 8) ίσως ταυτίζεται με τον Aλέξιο Kρατερό, ο οποίος έφερε το αξίωμα αυτό τουλάχιστον κατά το διάστημα 1216-1227 και ο οποίος συχνά αναφέρεται σε έγγραφα της εποχής ως δρων σε γειτονικές των Φυγέλων περιοχές.
Άγιον Όρος , Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου
Λυτό έγγραφο
Βυζαντινά - Μεταβυζαντινά έγγραφα
Αρχεία
