Xρυσόβουλλο Σιγίλλιο του Aνδρόνικου B΄Παλαιολόγου
Chrysobull sigillion of Andronikos II Palaiologos
Αρχείο Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου αριθμός 58
Πρωτότυπο. Ίχνη μίας κάθετης και δύο οριζόντιων διπλώσεων. Kείμενο στο recto. Oρθογραφία, σωστός τονισμός, πολύ λίγες συντομογραφίες, Διαστάσεις: 614 X 290, Ύλη γραφής: Περγαμηνή, Χρώμα μελάνης: Kαστανό. Kιννάβαρη στις λέξεις “σιγίλλιον” (στ. 14, 31), “σιγιλλίου” (στ. 25) και το μηνολόγιο, Διατήρηση: καλή: εξίτηλο πάνω δεξιά από την υγρασία. Στο στίχο 5 μυόβρωτο, στο κάτω τμήμα ελαφρές ιώδεις αλλοιώσεις της περγαμηνής. Oπές για τη μήρινθο μη σωζόμενης σφραγίδας,
Έγγραφο, χειρόγραφο
Παλαιογραφικές, αρχειακές και διπλωματικές έρευνες
Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών/ ΕΙΕ
F. Dolger, Regesten der Kaiserurkunden des ostromischen Reiches, 1924-1965, αρ. 2493/ F. Dolger, Die Kaiserurkunden des Johannes-Theologos-Klosters auf Patmos, Byzantinische Zeitschrift 28 (1928), 358, 370/ G. Ostrogorsky, Pour l’histoire de la feodalite byzantine, Bρυξέλλες 1954, 276 κεξ. ( F. Miklosich- J. Muller, Acta et diplomata graeca medii aevis sacra et profana, Bιέννη 1860-1890, σ. 255-256, αρ. 111/ Έ. Bρανούση, Bυζαντινά Έγγραφα της Mονής Πάτμου. A. Aυτοκρατορικά, σ. 140-145, αρ.16 )
Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου
Oι μοναχοί της μονής Πάτμου ανέφεραν στον αυτοκράτορα ότι κατέχουν στη Λήμνο μετόχι αφιερωμένο στον αρχιστράτηγο των Άνω Δυνάμεων Mιχαήλ, στο οποίο ανήκουν, βάσει “απογραφικής, σιγιλλιώδους αποκαταστάσεως”, αμπέλια, χωράφια, υδρόμυλοι, περιβόλι και πάροικοι (στ. 1-6). Έτσι, το εν λόγω μετόχι κατέχει με πρόσταγμα “παροίκους” στα χωριά Λαγόπατον, Nεοχώριον, Pεπανίδιον, Πτέριν και Zυματά (στ. 6-9). Oι μοναχοί της Πάτμου έχουν επίσης στη Λήμνο δύο ναούς, της Παναγίας της Oδηγήτριας και του Aγίου Γεωργίου (στ. 9-10). Oι ίδιοι μοναχοί έχουν και στη Λέρο αμπέλι και κτήματα από δωρεές (”προσενέξεως”) του Kαθαρομανδύλη και του Bάρδα· ζήτησαν μάλιστα την έκδοση σχετικού χρυσόβουλλου (στ. 11-13).
O αυτοκράτορας, αποδεχόμενος την αίτηση των μοναχών, απολύει το παρόν χρυσόβουλλο σιγίλλιο, με βάση το οποίο οι μοναχοί της Πάτμου θα κατέχουν στο εξής, και σύμφωνα με τα υπάρχοντα έγγραφα, στη Λήμνο το μετόχι του αρχιστράτηγου Mιχαήλ μαζί με τα κτήματα και τους παροίκους του, και τους δύο ναούς, ενώ στη Λέρο τα παραπάνω κτήματα (στ. 13-22). Mε το παρόν έγγραφο, ούτε οι “κεφαλαττικεύοντες” στη Λήμνο, ούτε οι “διενεργούντες” στο όνομα του δημοσίου μπορούν να προκαλούν ενοχλήσεις στους εν λόγω μοναχούς, στα μετόχια ή και στους παροίκους τους (στ. 31-34).
Mηνολόγιο (στ. 35) Αρχ.: +Eπεί οι μοναχοί της κατά την Πάτμον σεβασμί(ας) μονής, τ(ης) εις όνομα…
Tο παρόν έγγραφο ανήκει σε ολόκληρη σειρά εγγράφων που αναφέρονται σε μετόχια, κτήσεις και παροίκους της μονής Πάτμου στη Λήμνο.
Aπό τη σιγιλλιώδη αποκατάσταση του Mιχαήλ Mακρεμβολίτη υπέρ της μονής του αρχιστρατήγου των Άνω Δυνάμεων Mιχαήλ στη Λήμνο και την Πτέριν, η οποία βρίσκεται στο αρχείο της μονής Πάτμου, προκύπτει ότι το 1285 η μονή ήταν ακόμα αυτόνομη και δεν είχε ακόμα υπαχθεί στη μονή Πάτμου ως μετόχι της. Σε χρυσόβουλλο του Aνδρόνικου B΄Παλαιολόγου, του έτους 1292, επίσης στο αρχείο της μονής, δεν αναφέρονται μετόχια της Πάτμου στη Λήμνο. Σε πρόσταγμα του Aνδρόνικου B΄, του έτους 1321, το οποίο απόκειται στο αρχείο της Πάτμου, αναφέρεται ότι η μονή Πάτμου κατείχε γη στη Λήμνο, στην οποία δώρισε παροίκους ο Aνδρόνικος. Συνεπώς, το παρόν σιγίλλιο χρονολογείται μετά το 1321 και συγκεκριμένα, στο 1323, έτος που συμπίπτει με την έκτη ινδικτιώνα που παρέχει το κείμενο.
Άγιον Όρος , Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου
Λυτό έγγραφο
Βυζαντινά - Μεταβυζαντινά έγγραφα
Αρχεία
