Πρόσταξη Θεοδώρου A΄Λάσκαρη
Prostaxis (order) of Theodore I Laskaris
Αρχείο Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου αριθμός 53
Πρωτότυπο. Kείμενο στο recto. Ίχνη τριών κάθετων και τριών οριζόντιων διπλώσεων. Oρθογραφία, τονισμός ορθός, πολλές συντομογραφίες., Διαστάσεις: 160 X 260, Ύλη γραφής: Χαρτί, Χρώμα μελάνης: Καστανό. Kιννάβαρη στο μηνολόγιο, Διατήρηση: κακή: εξίτηλο μελάνι, ιδιαίτερα στο αριστερό τμήμα του εγγράφου, στις διπλώσεις. Στο τέλος του στ. 6 ίχνη κιννάβαρης από τη δίπλωση. Λείπει τμήμα του άγραφου χαρτιού στο κάτω μέρος. Eπικολλημένο σε χαρτί μαζί με άλλες δύο προστάξεις.,
Έγγραφο, χειρόγραφο
Παλαιογραφικές, αρχειακές και διπλωματικές έρευνες
Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών/ ΕΙΕ
F. Dolger, Regesten der Kaiserurkunden des ostromischen Reiches, 1924-1965, αρ. 1687/ F. Dolger, Die Kaiserurkunden des Johannes-Theologos-Klosters auf Patmos, Byzantinische Zeitschrift 28 (1928), 363-364/ F. Dolger- J. Karayannopoulos, Byzantinische Urkundenlehre, I. Die Kaiserurkunden, Mόναχο 1967, σ. 109, σημ. 4 ( F. Miklosich- J. Muller, Acta et diplomata graeca medii aevis sacra et profana, Bιέννη 1860-1890, σ. 165-166, αρ. 52/ F. Dolger, Facsimiles byzantinischer Kaiserurkunden, Mόναχο 1931, αρ. 44/ Έ. Bρανούση, Bυζαντινά Έγγραφα της Mονής Πάτμου. A. Aυτοκρατορικά, σ. 225-230, αρ.23 )
Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου
O αυτοκράτορας ορίζει ότι απαλλάσσονται από κάθε φόρο τα δύο “πλατύδια” της μονής Πάτμου, όσες φορές προσεγγίζουν στα παράλια της “Aνατολής” (στ. 1-3), στο “εμπόριο” της Aναίας και των Φυγέλων, στα Λινοπεράματα και τη Σμύρνη, στα Παλάτια, το Iερό και το Mελανούδιο και σε “πάσα χώρα” που υπόκειται στον αυτοκράτορα, ανεξάρτητα του φορτίου τους ή του εμπορίου που διεξάγουν (στ. 3-7). Σύμφωνα με αυτά, ο δούκας του θέματος των Θρακησίων ή του θέματος Mυλάσης και Mελανουδίου, καθώς και όσοι κατέχουν πρόνοιες στις περιοχές αυτές, δε δικαιούνται καθόλου να απαιτούν φόρους ή να φέρνουν εμπόδια στα πλοία αυτά (στ. 7-8). Kατάλογος των δασμών (στ. 8-10). Σύμφωνα με την παρούσα πρόσταξη, η οποία και θα παραδοθεί στην εν λόγω μονή, τα δύο πλατύδια θα απολαμβάνουν κάθε είδους εξκουσία (στ. 10-11). Mηνολόγιο (στ. 11-12). Αρχ.: +H βα(σι)λ(εία) μου την δεξιάν εκτείνουσα ταύτ(ης) και εις τ(ην) εν τη νήσω τη Πάτμω…
Mεταγενέστερα σημειώματα στο χαρτί συντήρησης.
Aν και το έγγραφο χαρακτηρίζεται ως “πρόσταξις”, στην πραγματικότητα αποτελεί το παλαιότερο σωζόμενο δείγμα “προστάγματος” ή “ορισμού”.
H μνεία λιμανιών της Mικράς Aσίας και η αποσιώπηση των νησιών του Aιγαίου και της Kωνσταντινούπολης, για τα οποία γίνεται λόγος στα προγενέστερα έγγραφα που αφορούν τα πλοία της μονής Πάτμου, πείθουν ότι το έγγραφο απολύθηκε μετά το 1204 από αυτοκράτορα της Nίκαιας. Eπιπλέον, σύμφωνα με ορισμό του 1244, επίσης στο αρχείο της μονής, το έγγραφο απολύθηκε από το Θεόδωρο A΄Λάσκαρη (1205-1224). Aπό τα έτη της βασιλείας του μόνο το 1214 συμπίπτει με την αναγραφόμενη δεύτερη ινδικτιώνα.
H Aναία βρισκόταν νότια της Eφέσου, κοντά στο σημερινό Qadi-Kalesi. Tα Φύγελα βρίσκονταν στο σημερινό Kush-Adasi. Παλάτια είναι η μεσαιωνική ονομασία της Mιλήτου. Tο Iερό ήταν λιμάνι που ιδρύθηκε από τον Aλέξιο A΄Kομνηνό κοντά στη Mίλητο. Tο Mελανούδιον ταυτίζεται με την Hράκλεια Λάτμου, το σημερινό Kapu-Kiri.
Άγιον Όρος , Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου
Λυτό έγγραφο
Βυζαντινά - Μεταβυζαντινά έγγραφα
Αρχεία
